Griekenland
Griekenland
|
Ελληνική Δημοκρατία Elliniki Demokratia |
||||||
|
||||||
 |
||||||
| Basisgegevens | ||||||
| Officiële landstaal | Grieks | |||||
| Hoofdstad | Athene | |||||
| Regeringsvorm | Republiek | |||||
| Religie | Grieks-Orthodox 98% | |||||
| Oppervlakte | 131.957 km² [1] (0,86%% water) | |||||
| Inwoners | 10.964.020 (2001)[2] 10.737.428 (2009)[3] (81,4/km² (2009)) |
|||||
| Overige | ||||||
| Volkslied | Ymnos eis tin Elephterian | |||||
| Munteenheid | euro (EUR) |
|||||
| UTC | +2 (zomer: +3) | |||||
| Nationale feestdag | 25 maart | |||||
| Web | Code | Tel. | .gr | GRC | 30 | |||||
| Voorgaande staten | ||||||
|
||||||
| Topografie | ||||||
 |
||||||
|
||||||
|
||||||
Griekenland (Grieks: Ελλάδα, Elláda, formeel historisch: Ελλάς, Ellás, "Hellas"), officieel de Helleense Republiek (Grieks: Ελληνική Δημοκρατία, Ellīnikī́ Dīmokratía) is een land in Zuid-Europa, bestaande uit het zuidelijkste deel van het Balkanschiereiland en een groot aantal eilanden. Deze eilanden vormen samen ongeveer 20% van het landoppervlak. Griekenland grenst in het noorden (van west naar oost) aan Albanië, het land Macedonië, Bulgarije en Turkije. Voor het overige is het vasteland van Griekenland omgeven door de Middellandse Zee (in het zuiden), de Ionische Zee (in het westen) en de Egeïsche Zee (in het oosten). De grootste eilanden zijn Kreta, Euboea, Lesbos en Rodos.
Inhoud[verbergen] |
[bewerken] Naam
De formele naam van Griekenland in het Grieks is Ελλάς (Ellás), wat internationaal vaak vervormd wordt. Deze naam wordt door sommige Grieken ook in andere talen geprefereerd ("Welcome to Hellas!") en Grieken noemen zich ook in andere talen wel Hellenen, naar het Griekse woord "Έλληνες" (Ellenes, nu uitgesproken als Ellines ).
De Nederlandstalige naam Griekenland en verwante namen in veel andere talen komen van het Latijnse Magna Graecia (= Groot Griekenland), waarmee de Romeinen aanvankelijk het door Grieken gekoloniseerde deel van Zuid-Italië en later de volledige door Grieken bewoonde wereld aanduidden. Overigens komt dit woord op zijn beurt wel weer uit het Griekse Γραικός (Graikós) voort, volgens Aristoteles een oude naam voor het Griekse volk.
[bewerken] Geschiedenis
|
Geschiedenis van Griekenland
|
|
Uitklappen
..Naar chronologie
|
|
Uitklappen
..Naar onderwerp
|
 Zie Geschiedenis van Griekenland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
|
Tot 1000 v.Chr. werd Griekenland geregeerd door vele verschillende leiders van diverse afkomst. Het gebied groeide uit tot een mengsel van onafhankelijke stadstaten, waarvan velen kolonies in het Middellandse Zeegebied vestigden. De klassieke Griekse cultuur, die rond Athene wordt gecentreerd, bereikte zijn hoogtepunt in de vijfde eeuw voor Christus alvorens de Griekse stadstaten werden verenigd met de Macedonische gebieden door Philippus II van Macedonië in 338 v.Chr. Het gebied werd later beheerst door de Romeinse en Byzantijnse imperia, waarin de Griekse cultuur een prominente rol speelde, alvorens het onderdeel werd van het Ottomaanse imperium (1456).
In 1829 bereikte Griekenland zijn onafhankelijkheid en vestigde een constitutionele monarchie. Er volgde een militaire staatsgreep in 1967 en een democratische republiek werd gevestigd in 1974.
Griekenland is sinds 1981 lid van de Europese Unie.
Griekenland was in 1985 het toneel van hevige rellen nadat de politie Michalis Kaltezas doodschoot. Deze situatie herhaalde zich in december 2008 toen Alexandros Grigoropoulos door de politie werd gedood.
[bewerken] Demografie
Volgens de Nationale Statistische Dienst van Griekenland had het land in 2001 10.964.020 inwoners, waarvan 5.427.682 mannen en 5.536.338 vrouwen.[4] Ongeveer twee derde van de Grieken woont in stedelijke gebieden, een kwart van de Grieken woont in of rond Athene.
De grootste steden van Griekenland zijn Athene, Thessaloniki, Piraeus, Patras, Iraklion, Larissa en Volos. Korinthe is niet een van de grootste steden van Griekenland, maar deze speelde met name tijdens de klassieke oudheid een belangrijke rol als stadsstaat. Onder het bewind van Julius Caesar verwerd Korinthe tot de meest welvarende gemeenschap van Griekenland.
De Griekse diaspora telt zo'n zes miljoen mensen. Zij wonen vooral in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië en Duitsland.
[bewerken] Etniciteit
De bevolking bestaat voor het grootste deel uit etnische Grieken. De grootste expliciet erkende minderheid is de moslimminderheid van Griekenland, waartoe Albanezen, Turken en Bulgaren (Pomaken) gerekend worden. Zij leven vooral in het noorden van het land. Daarnaast zijn er kleinere erkende minderheden van Joden en Armenen. Tevens wonen er in Griekenland veel andere nationaliteiten, met name uit Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
[bewerken] Religie
De overgrote meerderheid van de Grieken behoort tot de Grieks-orthodoxe Kerk, die krachtens de grondwet van Griekenland een bevoorrechte positie inneemt. Niettemin wordt godsdienstvrijheid erkend door de grondwet.
De islam in Griekenland wordt door zowel een autochtone minderheid (de moslimminderheid van Griekenland) als immigranten aangehangen. Ongeveer één procent van de inwoners van Griekenland is moslim. Andere religieuze minderheden zijn de Sefardische Joden, de katholieken en verschillende kleine protestante gemeenschappen. Ongeveer 0,02% van de bevolking hangt het Hellenisme aan, een herleving van de Griekse mythologie.
Tot Griekenland behoort de autonome monnikenstaat Athos.
[bewerken] Talen
Vrijwel alle Grieken hebben Grieks als moedertaal. Pontische Grieken spreken vaak het Pontische dialect.
Mensen die tot de autochtone moslimminderheid behoren, spreken Turks, Bulgaars, Albanees of Romani. Romani wordt ook gesproken door christelijke Roma. Nabij de noordgrens wordt door sommigen Bulgaars of Slavisch-Macedonisch gesproken.
In de 20e eeuw zijn enkele minderheidstalen vrijwel verdwenen, door assimilatie met de Grieks-sprekende meerderheid. Dit geldt voor de talen van de Arvanieten en van de Vlachen. Ook het door de Sefardische Joden gesproken Ladino wordt weinig meer gesproken.
[bewerken] Bestuurlijke indeling
|
Zie Periferieën van Griekenland, lijst van departementen van Griekenland en lijst van gemeenten in Griekenland voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.
|
Griekenland is onderverdeeld is dertien periferieën (peripheries), die weer onderverdeeld zijn in 51 departementen (nomí). De departementen zijn weer onderverdeeld in totaal 1033 gemeenten: 900 stedelijke gemeenten (demoi) en 133 landelijke (koinotetes). Met de bestuurlijke herindeling van Griekenland in 1997 zijn de 147 provincies eparchies, als tussenlaag tussen departement en gemeente, afgeschaft.
De periferieën met hun nomi zijn:
[bewerken] Bestuurlijke indeling vanaf 2011
|
Zie Periferieën van Griekenland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
|
Griekenland blijft onderverdeeld in 1 autonome kloostergemeenschap (Agio Oros), 13 periferieën (bestuurlijke regio's) en hun 74 regionale eenheden ( perifereiaki enotita ). De regionale eenheden worden weer onderverdeeld in 325 gemeenten (demoi).
De bestuurlijke regio's met hun regionale eenheden[5] zijn :
|
|
|
[bewerken] Geografie
[bewerken] Kerngegevens
- Omtrek landgrenzen: 1210 km (Bulgarije 494 km, Albanië 292 km, het land Macedonië 228 km, Turkije 206 km)
- Kustlijn: 14.880 km
- Grootste rivieren: Alpheüs, Axios, Maritsa (Evros), Nestos, Strimon.
- Grootste meer: Prespameer (gedeeltelijk buiten Griekenland gelegen)
- Hoogste punt: Olympus 2917 m.
- Officiële naam: Griekse (of: Helleense) Republiek (Ελληνική Δημοκρατία = Ellinikí Dimokratia)
- Munteenheid vóór 2002: Drachme. Zie ook: Griekse euromunten
- Onafhankelijkheid van het Ottomaanse Rijk op 25 maart 1821 en erkenning in 1828
[bewerken] Belangrijke steden in Griekenland
|
Zie ook: Lijst van plaatsen in Griekenland
|
- Athene (de hoofdstad), stad 745.000 inwoners, agglomeratie 4 à 5 miljoen
- Thessaloniki, stad 364.000 inw., agglomeratie 801.000
- Piraeus, 176.000 inw.
- Patras, 161.000 inw.
- Larissa, 124.000 inw.
- Korinthe, 24.000 à 36.555 inw.
[bewerken] Eilanden
|
Zie ook Lijst van Griekse eilanden
|
In de wateren die het Griekse vasteland omgeven liggen ongeveer 1700 eilanden die ook tot Griekenland behoren: Egina – Chios – Euboea – Ikaria – Kreta (Kriti) – Korfoe (Kerkyra) – Kos – Lesbos (Lesvos) – Naxos – Mikonos (Mykonos) – Paros – Rodos – Samos – Zakynthos (Zante) e.a. De meeste eilanden worden gegroepeerd in archipels: de voornaamste zijn de Ionische Eilanden, de Sporaden, de Cycladen, de Noord-Egeïsche Eilanden en de Dodekanesos.
[bewerken] Bezienswaardigheden
|
Zie Werelderfgoedlijst#Griekenland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
|
Enkele beroemde bezienswaardigheden in Griekenland zijn de tempel van Apollo Epicurius te Bassae, de archeologische plaats Delphi, de Akropolis van Athene, de berg Athos, het Meteora-klooster, en de archeologische plaats Epidaurus.
[bewerken] Flora en fauna
De flora van Griekenland omvat tegen de 5000 soorten hogere planten, hetgeen in verhouding tot het niet zo grote landoppervlak een hoog aantal is. Een deel van de verklaring hiervoor is dat Griekenland door de zuidelijke ligging in de ijstijden relatief buiten schot is gebleven voor de verwoesting en sterke verarming door de alles kaal schrapende ijsmassa's. De soorten die in het gebied voorkwamen konden zich voor een groot deel handhaven. In Nederland bijvoorbeeld hebben na de ijstijden vrijwel alle hogere planten zich vanuit zuidelijker gelegen streken opnieuw moeten vestigen.
Een andere reden voor de rijkdom is het 'verbrokkeld' karakter van Griekenland: door de vele eilanden konden zich op veel plaatsen soorten ontwikkelen die nergens anders voorkomen endemische soorten. Tenslotte is de variatie aan klimaat in Griekenland, vanaf volkomen mediterraan tot de eeuwige sneeuw op de Olympus, zeer groot. Behalve in de temperatuur zijn er ook belangrijke variaties in de hoeveelheid regen die per streek jaarlijks valt. Griekenland telt ongeveer evenveel soorten als het circa vier maal zo grote Spanje, dat toch ook tal van gebergten en een grote diversiteit aan klimaten heeft. Het enige deels in Europa gelegen land dat per oppervlakte even divers is als Griekenland, is Turkije waar volgens een recente telling 9222 hogere plantensoorten zouden voorkomen (en ook daar is de reden 'verbrokkeling: Turkije kent veel geïsoleerd liggende gebergten).
Belangrijke families zijn de Asteraceae, Fabaceae, Campanulaceae, Boraginaceae, Brassicaceae en Orchidaceae en natuurlijk de grassen maar er zijn nog veel meer soortenrijke families. Het gehele jaar door zijn volop bloeiende planten aan te treffen: in januari tot maart veel orchideeën en lelieachtigen, iets later in het jaar de Koolachtigen, gevolgd door een lawine van klokjesbloemen, primula's, distelachtigen midden in de zomer. In de laaglanden zijn de zomers kurkdroog en de vegetatie verdort, maar hoog in de bergen staat juist dan alles in bloei. De bloei van de soorten verloopt naarmate het jaar volgt naargelang de hoogte boven zeeniveau en in augustus staan op de Pindus en Olympus nog heel wat soorten in bloei. Een eiland als Kreta dat een derde keer de oppervlakte van Nederland heeft, herbergt circa 2000 plantensoorten waarvan circa 10% nergens anders voorkomt.
De fauna van Griekenland telt naast een beperkt aantal zoogdieren tientallen soorten reptielen waaronder de Griekse landschildpad (zie schildpadden), de hardoen en de Europese kameleon, circa 400 vogelsoorten en vele duizenden insectensoorten waaronder tientallen vlinders en duizenden vliegen en wespen (in brede zin, hierbij inbegrepen de bijen). Voor vogelliefhebbers zijn de grote meren in het noordwesten bij de grenzen van Albanië en het land Macedonië een bekende plaats, evenals de Maritsa-delta (Evrosdelta) helemaal in het Noordoosten. Ook diverse eilanden hebben hun speciale soorten zoals Eleonora's valk op Lesbos, Chios en Kreta; op dat laatste eiland komt de laatste tientallen jaren ook weer veel de vale gier voor.
[bewerken] Cultuur
[bewerken] Musea
[bewerken] Muziek
[bewerken] Politiek
- President: Károlos Papoúlias (Socialist, in ambt sinds 12 maart 2005)
- Regeringsleider: Giorgos Papandreou junior (Socialist, minister-president namens PASOK, sinds 6 oktober 2009)
- Parlement: één kamer: Kamer van Afgevaardigden (Vouli ton Ellinon) van 300 zetels met een termijn van 4 jaar
Na de parlementsverkiezingen van 4 oktober 2009 zetelen de volgende partijen in het Griekse Parlement:
- PASOK, Sociaal-Democraten (160 zetels);
- Nea Dimokratia, Conservatieven (91 zetels);
- KKE, Communisten (21 zetels);
- LAOS, Nationaal-Democraten (15 zetels);
- SYRIZA, Socialisten (13 zetels).
Zie ook:
[bewerken] Economie
Vanouds is in de Griekse economie[7] de scheepvaart en het toerisme een belangrijke economische factor. Het land lijdt echter onder de lage concurrentiekracht in vergelijking met de meeste andere EU leden en onder de inefficiënte overheid en de hoge graad van corruptie in overheid en economie.[8] Mede als gevolg van de internationale kredietcrisis en voortgaande ongecontroleerde uitgaven raakte Griekenland in een grote financiële crisis die ook gevolgen voor de Eurozone heeft. In mei 2010 werden er door de regering zware bezuinigingsmaatregelen en belastingverhogingen aangekondigd onder druk van de EU die daarvoor leningen in het vooruitzicht stelt maar dan wel onder zeer streng toezicht van de Europese commissie en het IMF. Het gevolg zijn rellen in Athene en de Griekse miljonairs sluizen snel hun geld het land uit naar buitenlandse rekeningen.[9][10]
[bewerken] Scheepvaart
De scheepvaart draagt voor 4.5% bij aan het BNP en bied 160.000 mensen (4% van de arbeidsplaatsen) werk. De Griekse reders bezitten de grootste vloot ter wereld met 3.079 schepen wat ongeveer 18% van de wereldcapaciteit is.
[bewerken] Toerisme
Een groot deel van de economie is afhankelijk van het toerisme. In 2004 bezochten 16.5 miljoen mensen het land waaronder 6 miljoen Athene. Trekpleisters zijn de vele bezienswaardigheden uit het verleden en de vele stranden.
[bewerken] Verkeer
[bewerken] Verkeersregels
De verkeersregels wijken in Griekenland niet veel af van de verkeersregels in West-Europa. De verkeersborden in Griekenland zijn vrijwel identiek aan die in Nederland en België.
Op 3 juni 2007 is de Griekse Wegenverkeerswet (Grieks: Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας) aangepast. Dit heeft onder andere tot gevolg gehad dat veel strenger wordt gecontroleerd dan in het verleden het geval was en dat alle verkeersboetes drastisch zijn verhoogd. Zo bedraagt de boete die wordt opgelegd voor het niet dragen van een gordel of helm bijvoorbeeld € 350,00.
[bewerken] Autosnelwegen
De belangrijkste autosnelwegen die (gedeeltelijk) in gebruik zijn genomen zijn de PATHE (A1), de Egnatia Odos (A2), en de Attiki Odos (A 6). De Attiki Odos en de PATHE zijn tolwegen.
De Attiki Odos, de ringweg van Athene, werd in 2004 opgeleverd. De autosnelweg heeft een totale lengte van 65 kilometer. PATHE is een afkorting die staat voor Patras – Athene – Thessaloniki - Evzoni. Deze autosnelweg heeft een totale lengte van 730 kilometer en verbindt de in het noorden van Griekenland gelegen stad Evzoni (prefectuur Kilkis op de grensovergang met het buurland Macedonië) via Thessaloniki met het zuiden (Athene, Patras). Enkele delen van het traject worden momenteel nog aangelegd.
De autosnelweg Egnatia Odos heeft een totale lengte van 670 kilometer en vormt de verbinding tussen oost en west Griekenland en verbindt de stad Igoemenitsa aan de Ionische Zee via Thessaloniki met Alexandroupolis aan de Turkse grens. Deze snelweg werd in 2009 opgeleverd. De maximumsnelheid op deze autosnelweg bedraagt 130 km/u. Deze maximumsnelheid wijkt af van de maximumsnelheid op de meeste andere Griekse autosnelwegen.
De Griekse overheid is sedert enkele jaren bezig met de aanleg van een aantal nieuwe autosnelwegen. Zo wordt de A12, de nationale weg die de stad Thessaloniki verbindt met de Grieks–Bulgaarse grens, uitgebouwd tot autosnelweg. Eind 2007 is op de Peloponnesos begonnen met de aanleg van de A7. Deze autosnelweg zal de steden Korinthe – Tripolis – Kalamáta met elkaar verbinden. De lengte van deze snelweg bedraagt 158 kilometer en zal in 2012 worden opgeleverd. De A5, in Griekenland beter bekend als de Ionia Odos, zal de stad Rio (even buiten Patras) met de stad Ioannina verbinden. De totale lengte van deze autosnelweg bedraagt 382 kilometer en zal naar alle waarschijnlijkheid in 2012 worden opgeleverd.
[bewerken] Overige wegen
Andere hoofdwegen zijn vaak tweebaanswegen, op deze wegen is oplettendheid geboden, de maximumsnelheid is er 110 km/u. Behalve snelverkeer rijden er op deze wegen ook scooters. Deze wegen hebben vaak brede vluchtstroken, het is gebruikelijk even naar de vluchtstrook uit te wijken als iemand die haast heeft wil inhalen. Op secundaire wegen kan het voorkomen dat er gaten in het asfalt zitten. In rotsachtige gebieden dient men er op bedacht te zijn dat stukken rots op de weg kunnen vallen.